Mehmed Âkif’in şiirini değiştirmek isteyen bu teşebbüsü bilir misiniz?

Yazının İlgili Bölümü

GEÇEN gün, Ä°stiklâl Marşı’nın deÄŸiÅŸtirilmesi maksadıyla Bakanlar Kurulu’nun 19 Mayıs 1924’te kabul edilen ve Reisicumhur Mustafa Kemaltarafından da onaylanıp resmiyet kazanan kararnameyi yayınlamıştım.

Kararname, millî marşı Türk bestekârların yapmalarının arzu edilmesine raÄŸmen bir türlü olmaması sebebi ile Türkler’in yanısıra Avrupalı müzisyenlerin de katılacakları yeni bir yarışma açılmasını, gönderilecek eserlerin Paris, Viyana ve Napoli Konservatuvarları’na yollanıp aralarından üç bestenin belirlenmesini ve bu üç marÅŸtan en hoÅŸa gideninin “millî marÅŸ” seçilerek bestekârına maddî ödül ile madalya verilmesini öngörüyordu.

Çok sayıda okuyucum bu kararnamenin niçin uygulanmadığını meak etmişler ve milletlerarası yarışmanın açılmamasının sebebini sormuşlar...

O günlerde kararnamenin ardından yaşananları kısaca anlatayım:

HATIRA OLARAK KALACAKTI!

Bakanlar Kurulu Kararı’nı yorumlayan zamanın Millî EÄŸitim Bakanlığı, millî marÅŸta yapılması istenen deÄŸiÅŸikliÄŸin sadece besteyi deÄŸil, sözleri de kapsadığına; yani Mehmed Âkif’in manzumesinin de deÄŸiÅŸtirilmesi gerektiÄŸine karar verdi; bunun için beste yarışmasından önce bir “güftemüsabakası” açtı ve müsabaka ile ilgili ilân, 13 Kasım 1925’te gazetelerde yayınlandı.

İlânda aynen şöyle deniyordu:

“Güftenin vakarlı, ümid saçıcı, ruhu yükseltici olması ÅŸarttır. Açık bir Türkçe ile, veciz surette Türklüğün varlığını, büyük mâzisini ve daha büyük istikbalini ifade etmelidir. Güftenin muhtasar (kısa) olması da bir meziyet teÅŸkil eder. Müsabakayı kazanan esere hars masrafından (kültür fonundan) beÅŸ yüz lira mükâfat-ı nakdiye ile bir Maarif Madalyası, ikinciye yüz lira mükâfat ile takdirname verilecektir.

Kaleme alınacak eserlerin 1342 Kânunsani (1926 Ocak) nihayetinde Maarif Vekâleti’ne gönderilmesi lâzımdır. Millî marşın güftesi ve bestesi Meclis-i Âlî’nin (TBMM’nin) tasdikine iktiran ettikten (onayına sunulduktan) sonra resmiyet kesbedecektr. Âkif Bey’in Ä°stiklâl Marşı büyük mücadelelerimizin kudsî bir hatırası olarak saklanacak ve millî marÅŸ yanında ‘Ä°stiklâl Marşı’ unvanıyla merasimde söylenecektir”.

Bugüne kadar pek farkedilmeyen ve dolayısı ile de üzerinde durulmayan bu ilânın önemini herhalde farketmiÅŸsinizdir: Ankara, Ä°stiklâl Marşı’nın güftesini de deÄŸiÅŸtirmeye, yani Mehmed Âkif’in o muhteÅŸem ÅŸiirinin artık millî marşın sözleri olmamasına karar vermiÅŸ, onun yerine iki buçuk ay içerisinde yazılacak ÅŸiirler arasından seçilecek olanının besteletilip millî marÅŸ yapılmasını istemiÅŸ. Ama, Ã‚kif’in manzumesinin bestesi bir tarafa atılmayacak, törenlerde “Ä°stiklâl Marşı” olarak okunacak fakat artık “millî marÅŸ” olmayacakmış!